شب یلدا (چله) طولانی ترین شب سال

شب یلدا یک شب جشن و شادمانی است که با غروب خورشید در آخرین روز پاییز (آخرین روز ماه آذر در تقویم جلالی) آغاز شده و تا سپیده دم روز اول زمستان یا روز اول ماه دی ادامه دارد. پارسیان باستان با کشاورزی زندگی خود را می گذراندند و مجبور بودند با توجه به تغییر فصول، بکارند و درو کنند. بر اساس تجربه، آنها یاد گرفته بودند که روزهای طولانی تر و تابش گرم خورشید به کشاورزی آنها کمک کرده و ماه های درو روزهای کوتاهتر و شب های بلند تر دارد. آنها متوجه شدند که پس از بلندترین شب سال، ساعت های روشنی روز بیشتر می شود.

این شب، یلدا نامیده می شود که به معنای تولد مجدد (خورشید) است و برای پیروزی نور در مقابل تاریکی جشن گرفته می شود. آنها در غروب خورشید آخرین روز پاییز آتش روشن کرده و آن را تا طلوع خورشید در روز بعد روشن نگه می دارند. در این شب آنها با خانواده و دوستان دور هم جمع شده و غذاهای خوشمزه و نوشیدنی می خورند و آهنگ های شاد در کل شب خوانده و به داستان های زمان های قدیم گوش می دهند.

تا به امروز، یلدا بعنوان باستانی ترین جشن ها که قرن هاست از زمان سلطنت پارسیان در ایران باقی مانده است. در کنار ایران، در تاجیکستان، افغانستان، آذربایجان و ارمنستان و مراسمی مانند یلدا در پاکستان و هند شمالی در حدود همین زمان از سال، برگزار می شود. ایرانیان طبق سنت در خانه بزرگان خانواده جمع می شوند و غذا خورده و چای و شربت می نوشند (نوشیدنی های شیرین تهیه شده از طریق مخلوط کردن شیره خانگی میوه ها با آب) و شاد و خوشحال می شوند. میوه های اصلی یلدا، هندوانه، انار، خرمالو، سیب و گلابی بوده، اگرچه میوه های دیگری مانند پرتقال، نارنگی وکیوی نیز در این زمان از سال در ایران موجود هستند.

بیشتر بدانید: جشن شب یلدا در ایران؛ دورهمی های لذت بخش خانواده

در زمان های قدیم، میوه های تابستانی مانند هندوانه، گلابی و سیب در سرد خانه هایی به نام (انبار) نگهداری شده تا فاسد نشوند. امروزه این میوه ها از نواحی گرمتر بصورت تازه وارد می شوند. افسانه باستانی این است که خوردن هندوانه در شب یلدا فرد را در مقابل سرمای زمستان و گرمای تابستان بعدی حفظ می کند. در زمان های قدیم هندوانه های تابستانی زیر شاخ و برگ درختان در جای سرد دفن می شد تا برای شب یلدا تازه بماند.

در بعضی بخش های ایران خانواده داماد یک هندوانه تزئین شده به همراه میوه های تازه و خشک شده به همراه چند هدیه و جواهرات به خانه عروس آینده شان می فرستادند.

تنقلات (آجیل) و میوه خشک (خشکبار) در شب یلدا خورده می شوند.

غذاهای خاصی که برای این شب آماده می شوند، در هر خانواده و با توجه به در دسترس بودن مواد غذایی در نواحی مختلف ایران فرق می کند. تنوع غذاها در شهرهای مختلف زیاد است از جمله آنها: ماهی پلو، فسنجان، خورشت بادمجان، آش رشته و دسرهای سنتی مانند فرنی و شله زرد هم برای این شب تهیه می شوند.

مطلب پیشنهادی: شب یلدا جشن ایرانیان در ابتدای زمستان

در این شب ایرانیان از غذاهای خوشمزه، میوه های شیرین وآبدار و شیرینی های لذیذ همراه با چای داغ لذت می برند. خواندن شعر های دلربای حافظ و افسانه های بزرگ پارسی از جمله شاهنامه، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، این شب سرد زمستانی را که به یک شب دورهمی لذت بخش همراه با خانواده و دوستان تبدیل می کند.

شب یلدا شبی است پر از امید به آینده و شادی برای جوانان و پیرها. یک ضرب المثل در فارسی وجود دارد که مطلبی مانند این بیان می کند: من برای تو یک زندگی طولانی و شاد آرزو می کنم مانند شب چلّه، شیرین مانند هندوانه و پر بار مانند انار.